عضو هیئت علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول با اجرای طرح پژوهشی توانست با تولید کاتالیست‌های مناسب برای حذف آلاینده‌های رنگی از فاضلاب صنایع نساجی گامی در راستای حفظ محیط‌زیست بردارد.
به‌گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از علی آبادکتول، مهدی مهام با اجرای طرح پژوهشی توانست با تولید کاتالیست‌های مناسب برای حذف آلاینده‌های رنگی از فاضلاب صنایع نساجی و به‌طور کلی در زمینه تصفیه آب و فاضلاب و ایجاد شرایط لازم برای استفاده مجدد از پساب‌های تصفیه شده، گامی در راستای حفظ محیط‌زیست از آلاینده‌ها و رفع بحران کم‌آبی کشور بردارد.
وی در گفتگو با خبرنگار آنا در این‌باره اظهار کرد: امروزه آلاینده‌های آلی پایدار زیست‌محیطی به‌وسیله فعالیت‌های انسانی از راه‌های متفاوتی تولید می‌شوند.
عضو هیئت علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول خاطرنشان کرد: این آلاینده‌ها به‌دلیل ویژگی‌های جهشزایی و سرطانزایی که دارند برای محیط‌زیست و موجودات زنده بسیار خطرناک هستند که تخریب و از بین بردن این نوع آلاینده‌ها به روش‌هایی که برای محیط‌زیست مضر نباشند، بسیار حائز اهمیت است.
پژوهشگر برتر دانشگاه آزاد اسلامی علی‌آباد کتول با توجه به مصرف سالانه بیش از ۱۰ هزار تن رنگ در صنایع نساجی دنیا به آنا گفت: با این میزان مصرف، سالیانه هزار تن از رنگ مصرفی وارد پساب میشود که به‌دلیل سمی بودن و مقاومت در برابر تجزیه شدن، ورود بدون تصفیه، می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری را به محیط‌زیست وارد کند.
عضو هیئت علمی گروه شیمی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول افزود: با تخلیه ترکیبات رنگی در آب‌های پذیرنده، میزان اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD) افزایش یافته و رنگ‌ها مانع انتقال کامل نور خورشید به داخل آب شده و در نتیجه موجب تداخل در اکولوژی و کاهش عمل فتوسنتز گیاهان آبزی و جلبک‌ها می‌شوند.
استفاده از گیاهان برای سنتز نانوذرات از روش‌های دوست‌دار محیط‌زیست است
این استاد دانشگاه با یادآوری این مطلب که امروزه توجه شیمیدانان به حفظ محیط‌زیست با ارائه روش‌هایی که سازگاری زیست‌محیطی بیشتری در حذف آلاینده‌ها داشته باشند، جلب شده است، خاطرنشان کرد: استفاده از گیاهان برای سنتز نانوذرات به‌دلیل استفاده نکردن از مواد آلاینده و سمی یکی از روش‌های دوست‌دار محیط‌زیست است.
مهام اظهار کرد: یک روش اقتصادی و سازگار با محیط‌زیست برای سنتز نانوذرات نقره بر روی بستر ZrO۲ با استفاده از عصاره گیاه Ageratum conyzoides L است که به عنوان عامل پایدارکننده و احیاکننده و در نتیجه سنتز سبز نانوکامپوزیت Ag/ZrO۲ ارائه شده است که نانوکامپوزیت Ag/ZrO۲ به‌عنوان یک کاتالیست هتروژن برای تخریب آلاینده‌های رنگی مورداستفاده قرار گرفته و مقایسه نتایج به‌دست آمده با سایر کاتالیست‌های بر پایه نقره نشان‌دهنده کارایی بهتر نانوکاتالیست بیوسنتز شده در پژوهش حاضر بود.
وی درباره جزئیات این طرح به آنا گفت: در این تحقیق، یک روش سبز برای تهیه نانوکامپوزیت Ag/ZrO۲ با استفاده از عصاره آبی برگ‌های گیاه Ageratum conyzoides L.، به‌عنوان عامل پایدارکننده و احیاکننده ارائه شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول خاطرنشان کرد: فعالیت کاتالیتیکی Ag/ZrO۲ از طریق تخریب محلول‌های رنگی مختلف از قبیل ۴-نیتروفنول ۴-NP-۴)، ۲) دی نیتروفنیل هیدرازین (۲,۴-DNPH)، سرخ کنگو (CR) و نیگروسین (NS) بررسی و تأیید شد.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی علی‌آباد کتول اظهار کرد: علاوه بر این، نانوکاتالیست بعد از بازیابی در چند چرخه متوالی، بدون کاهش قابل‌ملاحظه در کارایی کاتالیتیکی استفاده شد و نانوکاتالیست Ag/ZrO۲ تهیه شده با استفاده از روش‌های دستگاهی مختلف شامل میکروسکوپ الکترونی روبشی نشر میدانی (FE-SEM)، طیف‌سنجی پخش انرژی (EDX)، طیف‌سنجی پراش پرتو ایکس(XRD) و میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) توصیف شد.
این محقق با توجه به آزمایشگاهی بودن مقیاس این طرح گفت: مزایای استفاده از نانوبیوتکنولوژی در سنتز کاتالیست‌های هتروژن، یک زمینه تحقیقاتی جذاب برای تحقیقات بیشتر را فراهم می‌کند و به‌دلیل وجود مشکلات اساسی در روش‌های فیزیکی و شیمیایی تولید نانوکامپوزیت‌ها، استفاده از روش‌های ساده، کم‌هزینه و دوست‌دار محیط‌زیست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این پژوهشگر بیان کرد: با توجه به تنوع گونه‌های گیاهی در ایران می‌توان با سرمایه‌گذاری بیشتر، راه‌اندازی آزمایشگاه تخصصی، تجهیز آن و ایجاد گروه‌های تحقیقاتی در زمینه بیوسنتز نانوکامپوزیت‌ها و بررسی خواص بیولوژیکی و کاربرد آنها در صنایع بیولوژیک و نقش آنها به‌عنوان کاتالیست‌های ناهمگن در واکنش‌های شیمیایی نتایج قابل‌توجهی به‌دست آورد.
مهام بیان کرد: خوشبختانه نانوبیوتکنولوژی به علت ماهیت بین‌رشته‌ای خود می‌تواند زمینه تشکیل گروه‌های تحقیقاتی را فراهم کند.
مقاله این طرح پژوهشی، حاصل یک طرح تحقیقاتی تحت حمایت مالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول بوده که با همکاری مهدی مهام استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول به‌عنوان نویسنده مسئول و محمود نصراله‌زاده دانشیار دانشگاه قم و سیدمحمد سیدسجادی استادیار دانشگاه جیهان کردستان عراق انجام شده است.
این مقاله با عنوان Facile synthesis of Ag/ZrO۲ nanocomposite as a recyclable catalyst for the treatment of environmental pollutants و با ضریب تأثیر ۷,۶ در مجله COMPOSITES PART B-ENGINEERING در سال ۲۰۲۰ پذیرفته شده است.
